Jeśli ktoś zamierza pomagać innym w rozwoju duchowym jako kie­rownik duchowy, sam musi być człowiekiem zanurzonym w głę­bokiej relacji osobowej do Boga.

Tomasz a Kempis stara się wniknąć w zrządzenia boskie dopuszczające zarówno udrękę, jak i pociechę. Bóg mądrze i łaskawie postępuje z człowiekiem, prowadząc do rajskiego spokoju drogą utrapienia i pocieszenia. Autor zwraca się do swego czytelnika: „Jeśli będziesz uczestnikiem strapienia, to dostąpisz też pocieszenia”.

Święty Ignacy zachęca, by w strapieniu rozważać, jak Bóg pozostawił nas dla próby naszym władzom naturalnym, abyśmy opierając się na nich, odpierali pokusy nieprzyjaciela. Trzeba wierzyć, że możemy to uczynić z pomocą Bożą, która zawsze nam pozostaje, chociaż wyraźnie jej nie odczuwamy.

Czy wiara potrzebuje próby, otarcia się o rozpacz i przezwyciężenia jej? Chyba nie mniej jak obietnica i nadzieja potrzebuje spełnienia. Sytuacje, których horyzont zadaje się nakreślony jedynie rozpaczą, są właściwie jedynymi, w których wiara, deklarowana wcześniej słowem, może się w końcu wcielić albo nabrać pewności, że nie jest bez pokrycia.